آشنایی با مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به موجب قانون، تنها مرجع رسمی کشور است که عهده دار وظیفه تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی (رسمی) می‌باشد.
تدوین استاندارد در رشته‌های مختلف توسط کمیسیون‌های فنی مرکب از کار‌شناسان مؤسسه، صاحبنظران مراکز و مؤسسات علمی، پژوهشی، تولیدی واقتصادی آگاه ومرتبط با موضوع صورت می‌گیرد. سعی بر این است که استانداردهای ملی، در جهت مطلوبیت‌ها و مصالح ملی وبا توجه به شرایط تولیدی، فنی و فن آوری حاصل از مشارکت آگاهانه و منصفانه صاحبان حق و نفع شامل: تولیدکنندگان، مصرف کنندگان، بازرگانان، مراکز علمی و تخصصی و نهاد‌ها و سازمانهای دولتی باشد. پیش نویس استانداردهای ملی جهت نظرخواهی برای مراجع ذینفع واعضای کمیسیون‌های فنی مربـوط ارسال می‌شود و پس از دریـافت نظـرات وپیشنهادهـا در کـمیته ملـی مرتبـط بـا آن رشته طرح ودر صورت تصویب به عنوان استاندارد ملی (رسمی) چاپ و منتشر می‌شود.
پیش نویس استانداردهایی که توسط مؤسسات و سازمانهای علاقمند و ذیصلاح و با رعایت ضوابط تعیین شده تهیه می‌شود نیز پس از طرح و بـررسی در کمیته ملی مربوط و در صورت تصویب، به عنوان استاندارد ملی چاپ ومنتشرمی گردد. بدین ترتیب استانداردهایی ملی تلقی می‌شود که بر اساس مفاد مندرج در استاندارد ملی شماره ((۵)) تدوین و در کمیته ملی مربوط که توسط مؤسسه تشکیل می‌گردد به تصویب رسیده باشد.
مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران از اعضای اصلی سازمان بین المللی استاندارد می‌باشد که در تدوین استانداردهای ملی ضمن تـوجه به شرایط کلی ونیازمندیهای خاص کشور، از آخرین پیشرفتهای علمی، فنی و صنعتی جهان و استانداردهـای بین المـللی استفـاده می‌نماید.
مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران می‌تواند با رعایت موازین پیش بینی شده در قانون به منظور حمایت از مصرف کنندگان، حفظ سلامت و ایمنی فردی وعمومی، حصول اطمینان از کیفیت محصولات و ملاحظات زیست محیطی و اقتصادی، اجرای بعضی از استاندارد‌ها را با تصویب شورای عالی استاندارد اجباری نماید. مؤسسه می‌تواند به منظور حفظ بازارهای بین المللی برای محصولات کشور، اجرای استاندارد کالاهای صادراتی و درجه بندی آنرا اجباری نماید.
همچـنین بمنظـور اطـمینان بخـشیدن به استفاده کنندگـان از خـدمات سازمان‌ها و مؤسسات فعال در زمینه مشاوره، آموزش، بازرسی، ممیزی و گواهی کنندکان سیستم‌های مدیریت کیفیت ومدیریت زیست محیطی، آزمایشگاه‌ها و کالیبره کنندگان وسایل سنجش، مؤسسه استاندارد اینگونه سازمان‌ها و مؤسسات را بر اساس ضوابط نظام تأیید صلاحیت ایران مورد ارزیابی قرار داده و در صورت احراز شرایط لازم، گواهینامه تأیید صلاحیت به آنها اعطا نموده و بر عملکرد آنها نظارت می‌نماید. ترویج سیستم بین المللی یکا‌ها، کالیبراسیون وسایل سنجش تعیین عیار فلزات گرانب‌ها و انجام تحقیقات کاربردی برای ارتقای سطح استانداردهای ملی از دیگر وظایف این مؤسسه می‌باشد.
کمیسیون استاندارد «میوه‌های تازه – انار – نگهداری در سردخانه »
| رئیس | سمت یا نمایندگی |
| آگه، علی اکبر(دکترای علوم) | محقق و کارشناس برگزیده |
| اعضاء | |
| تفرشی نژاد، ایوب(فوق لیسانس مهندسی کشاورزی) | موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران |
| ربیعی سامانی،ناصر (فوق لیسانس مهندسی محیط زیست ) | سازمان گسترش خدمات بازرگانی |
| رنجبر،ولی الله(لیسانس باغبانی) | موسسه اصلاح و تهیه نهال وبذر |
| شرافتیان،داریوش(فوق لیسانس مهندسی باغبانی) | موسسه اصلاح و تهیه نهال وبذر |
| عبادی،علی(دکترای باغبانی ) | دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران |
| مرتضویها، عبدالکریم(فوق لیسانس مهندسی گیاهپزشکی) | مجتمع آموزش عالی ابوریحان،دانشگاه تهران |
| مکی، امیر (لیسانس علوم و صنایع غذایی) | اتحادیه سردخانه داران |
| ناصح وثوقی،فریده(لیسانس مهندسی کشاورزی) | موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران |
| نصیریان،سیاوش(لیسانس مهندسی مکانیک) | سازمان گسترش خدمات بازرگانی |
| یمین،حسن(فوق لیسانس علوم و صنایع غذایی) | سازمان گسترش خدمات بازرگانی |
| یوسفیان،مهدی(دکترای کشاورزی) | مرکز تحقیقات ورامین |
| دبیر | |
| اسماعیل زاده، غلامرضا (فوق لیسانس علوم و صنایع غذایی) | موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران |
فهرست مندرجات صفحه
پیشگفتار الف
مقدمه پ
۱ هدف ۱
۲ دامنه کاربرد ۱
۳ مراجع الزامی ۱
۴ اصطلاحات و تعاریف ۲
۵ برداشت،گزینش،جورکردن ،بسته بندی و جابجایی ۵
۶ جابجایی وترابری ۸
۷ نگهداری ۸
۸ پایش (کنترل) انار در سردخانه ۱۱
۹ نمونه برداری ۱۱
۱۰ روشهای آزمون ۱۱
پیشگفتار
استاندارد میوه‌های تازه – انار – نگهداری در سردخانه که توسط کمیسیون‌های فنی مربوطه‌تهیه و تدوین شده و در سیصد و هفتاد و دومین جلسه کمیته ملی استاندارد خوراک وفرآورده‌های‌کشاورزی مورخ ۱۲/۹/۸۱ مورد تصویب قرار گرفته است، اینک به استناد بند ۱ ماده ۳ قانون اصلاح‌قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه ۱۳۷۱ به عنوان‌استاندارد ملی ایران منتشر می‌شود.
برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفتهای ملی و جهانی در زمینه صنایع، علوم وخدمات، استانداردهای ملی ایران در مواقع لزوم تجدید نظر خواهد شد و هر گونه پیشنهادی که‌برای اصلاح و تکمیل این استاندارد ارائه شود، در هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنی مربوط موردتوجه قرار خواهد گرفت. بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ملی ایران باید همواره از آخرین‌تجدیدنظر آنها استفاده کرد.
در تهیه و تدوین این استاندارد سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه،در حد امکان بین این استاندارد و استاندارد ملی کشورهای صنعتی و پیشرفته هماهنگی ایجاد شود.
منبع‌ها و ماخذی که برای تهیه این استاندارد به کار رفته به شرح زیر است :
۱ – علی عبادی و همکاران،مطالعه اقلیم مناطق کشت، ارقام زیر کشت، و بررسی روشهای تعیین‌خصوصیات کیفی انار، تیرماه ۱۳۷۹
۲ – حبیب بهزادی شهر بابکی،پراکندگی و تنوع ارقام انار در ایران، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی ،پاییز ۱۳۷۷
۳ – داریوش شرافتیان،میوه انار، داشت،برداشت و نگهداری، معاونت امور باغبانی وزارت‌کشاورزی،زمستان ۱۳۷۸
۴ – فیروزه بهادران باغبادرانی، بررسی تیمارهای آب گرم و پوشش پلی اتیلن بر روی عمر انباری وکیفیت انار، طرح تحقیقاتی کارشناسی ارشد ،دانشکده کشاورزی کرج، اسفند ۱۳۷۹
۵ – عبدالکریم مرتضویها،اهمیت و علل ترک خوردگی میوه انار، گزارش اولین سمینار بررسی مسائل‌انار در ایران، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشکده کشاورزی و دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران۱۳۶۶
۶ – داریوش شرافتیان، ولی الله رنجبر،بررسی اثرات زمان برداشت ودرجه حرارت در افزایش عمرانباری انار رقم ملس ساوه، موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال وبذر
۷ – آمار نامه کشاورزی،سال زراعی ۷۷-۷۶ ،اردیبهشت ۷۸، انتشارات وزارت کشاورزی
۸ – Elyatem , S.M. and A.A. Kader .1984 ,Postharvest Phisiology and Storagebehavior of pomegranate fruits ,Scientia Horticulture.
۹ – Koksal ,A.I 1989 .Research on the Storage of pomegranate under differentcondition ,Acta Horticulture.
۱۰ – Pota , S.S. Keta ,M.L.C ,thongtham .1989 .Effect of packing materials andtemperatures on quality and storage life of pomegranate fruits , Hort Abstract.
۱۱ – Paul Boxter , 1993 pomegranate , pan Macmillan publishers.
مقدمه
انار [۱] گیاهی است از خانواده پونیکاسه [۲] که میوه آن به مصرف خوراک‌انسان می‌رسد. انار درختچه‌ای قدیمی است که از زمان‌های دور از ایران به سوی شرق تا چین، هندواز غرب توسط اسکندر مقدونی به یونان و سایر کشورهای پیرامون دریای مدیترانه رفته و از آنجا به‌اسپانیا رسیده است، سپس همراه مبلغان مذهبی به مکزیک وسایر جاهای دنیا برده شده است.
انار درختچه‌ای است که افزون بر میوه، گل، پوست میوه، پوست ریشه، پوست ساقه وحبه و دانه آن‌از دیر باز در پزشکی بعنوان دارو و در صنعت برای دباغی ورنگرزی بکار می‌رود. این گیاه به خاطرداشتن گلهای زیبا و بزرگ در برخی از جا‌ها به عنوان یک گیاه زینتی کشت می‌شود وگاه نیز به خاطرشاخه‌های کم و بیش خاردارش بعنوان یک گیاه دفاعی یاپرچین در پیرامون باغ‌ها و کشت زارهاکاشته می‌شود.
میوه انار را می‌توان ماه‌ها در سردخانه نگهداری نمود و افزون برتازه خوری بگونه‌های دیگر مانند: ناردان، کنسانتره، آب میوه، رب، شربت وسرکه از آن بهره‌گیری کرد، حبه‌های آن را روی ژله، سالاد وشیرینی گذاشته و به این گونه به بازار می‌دهند. هم اکنون کشورهای مهم تولید کننده انارایران، ازبکستان و اسپانیا می‌باشند. به دلیل بهره‌گیری اندک از این گیاه در کشورهای اروپایی وآمریکایی، پژوهش چندانی روی آن انجام نگرفته است.
انار از دید مزه (شیرین، ترش و ملس) نازکی و کلفتی پوست میوه، درشتی و ریزی میوه، رنگ حبه، زودرس یا دیررس بودن دارای رقم‌های گوناگون می‌باشد و در جاهای مختلف کشور نام‌های متفاوتی‌دارند. انارهای ملس، پوست کلفت، سیاه دانه و دیررس برای نگهداری در سردخانه مناسب‌می‌باشد. از آنجا که بهره‌گیری از سرما برای نگهداری خوراکی‌ها رو به گسترش می‌باشد به نگارش‌این استاندارد پرداخته شد.
میوه‌های تازه – انار – نگهداری در سردخانه
۱ هدف
آماج نگارش این آئین کار نشان دادن روشهای کلی نگهداری انار در سردخانه، ویژگی‌ها، روش‌های‌آزمون و بسته بندی آن برای مصرف خوراکی و عرضه در خارج از فصل بگونه تازه می‌باشد. که‌پیروی از آنها در برداشت [۳]
، جور کردن، ترابری، نگهداری و عرضه مایه پاسداری هر چه بیشتر چونی، تازگی و ویژگیهای رقم انارمورد عمل و پیشگیری از خرابی آن خواهد بود.
۲ دامنه کاربرد
این آئین نامه درباره همه رقم‌های انارهایی که دارای توانایی (قابلیت) نگهداری در سردخانه بوده وسرما را بدون آسیب دیدن تحمل کرده و سالم می‌مانند کاربرد دارد.
۳ مراجع الزامی
مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد به آنها ارجاع داده شده است. به این‌ترتیب آن مقررات جزئی از این استاندارد محسوب می‌شود. در مورد مراجع دارای تاریخ چاپ و / یا تجدیدنظر، اصلاحیه‌ها و تجدیدنظرهای بعدی این مدارک مورد نظر نیست. معهذا بهتر است‌کاربران ذینفع این استاندارد امکان کاربرد آخرین اصلاحیه‌ها و تجدیدنظرهای مدارک الزامی زیر رامورد بررسی قرار دهند. در مورد مراجع بدون تاریخ چاپ و / یا تجدید نظر، آخرین چاپ و / یاتجدید نظر آن مدارک الزامی ارجاع داده شده مورد نظر است.
استفاده از مراجع زیر برای کاربرد این استاندارد الزامی است:
استاندارد ملی ایران ۱۸۹۹: سال ۱۳۷۵ آیین کار ساختمان، تجهیزات و ایمنی سردخانه‌های موادخوراکی
استاندارد ملی ایران ۲۶۲: سال ۱۳۷۷ ویژگیهای انار
استاندارد ملی ایران ۱۲۷۷: سال ۱۳۵۵ جعبه‌های چوبی مخصوص بسته بندی میوهها و سبزی‌های‌تازه
استاندارد ملی ایران ۲۹۲۳: سال ۱۳۷۳ کارتن برای بسته بندی میوهها و سبزی‌های تازه
استاندارد ملی ایران ۳۳۹۹: سال ۱۳۷۳ آیین کار چیدن کالا در سردخانه مواد غذایی
استاندارد ملی ایران ۳۵۸۹: سال ۱۳۷۴ آیین کار محاسبه ظرفیت وزنی سالن نگهداری مواد غذایی
استاندارد ملی ایران ۲۸۳۶: سال ۱۳۷۳ نمونه برداری از فرآورده‌های کشاورزی بسته بندی شده که‌مصرف غذایی دارند.
استاندارد ملی ایران ۲۶۸۵: سال ۱۳۷۳ روشهای آزمون آب میوهها
۴ اصطلاحات و تعاریف
در این استاندارد اصطلاحات و / یا واژه‌ها با تعاریف زیر بکار می‌رود:
۴-۱ انار
به میوه درخت انار با نام علمی Punica granatum L. گفته می‌شود.
۴-۲ انار تازه
به اناری گفته می‌شود که پلاسیده نشده و شاداب باشد.
۴-۳ انار پاک
به اناری گفته می‌شود که در پهنه بیرونی بدون چیزهای بیگانه (مواد خارجی) دیدنی باشد.
۴-۴ انار سالم
به اناری گفته می‌شود که بدون آسیب دیدگی مانند: سوختگی، خراشیدگی، ترک خوردگی، سوراخ شدگی، لهیدگی، سرمازدگی، یخ زدگی، کپک زدگی و آفت زدگی و همانند آن و بدون نارسی، بدشکلی و ناهمگونی باشد.
۴-۵ سوختگی
به خشکیدگی، سخت شدن و دگرگونی رنگ پوست انار گفته می‌شود.
۴-۶ خراشیدگی
به آسیب برخاسته از عامل‌های گوناگونی گفته می‌شود که پوست را خراش دهند.
۴-۷ ترک خوردگی
به ترکیدن و باز شدن پوست میوه گفته می‌شود.
۴-۸ سوراخ شدگی
به سوراخ شدن پوست میوه گفته می‌شود.
۴-۹ لهیدگی
به آسیب‌های برخاسته از فشار گفته می‌شود.
۴-۱۰ سرمازدگی
به آسیب‌های برخاسته از سرما گفته می‌شود که پوست میوه بر اثر سرما رنگ آن دگرگون می‌گردد و دربرخی موارد به بافت زیر پوست آسیب می‌زند.
۴-۱۱ یخ زدگی
به آسیب‌های برخاسته از سرمای زیاد گفته می‌شود بگونه‌ای که پوست و حبه میوه یخ زده و چونی‌آن مانند (رنگ، بو، مزه و بافت آن) دگرگون شده باشد.
۴-۱۲ آفت زدگی
به نشانه‌های برخاسته از پرکاری آفت‌ها روی انار گفته می‌شود که در درون یا پهنه بیرونی میوه باچشم سالم بدون بهره‌گیری از ریزبین دیده شود.
۴-۱۳ آفت
به تمام عامل‌های زنده مانند: شش پایان (حشره‌ها)، کنه‌ها، قارچ‌ها (کپک‌ها)، باکتری‌ها، ویروس‌ها، نماتد‌ها (در هر یک از دوران بالندگی) گفته می‌شود که در هنگام بالندگی، جابجایی، نگهداری وترابری انار به آن تاخته و چندی و چونی انار را کاهش می‌دهد.
یادآوری – از آفت‌های مهم انار می‌توان کرم گلوگاه [۴]، کنه، شته، قارچ و نماتد را نام برد.
۴-۱۴ نارسی
به نداشتن بالندگی بسنده میوه انار گفته می‌شود که بسته به رقم، رنگ وشفافیت پوست کامل نگشته‌ودانه‌ها به آسانی از پره‌ها جدا نمی‌گردد و از دید رنگ، اندازه و مزه کاستی دارند.
۴-۱۵ بدشکلی
به اناری گفته می‌شود که شکل سرشتی خود را بدست نیاورده و یا از دست داده است.
۴-۱۶ ناهمگونی
به یک دست نبودن انار از دید رقم، اندازه و رنگ گفته می‌شود.
۴-۱۷ انار رسیده [۵]
به اناری گفته می‌شود که از دید فیزیولوژیک بالندگی بسنده داشته و ترکیبات شیمیائی آن کامل شده‌باشد.
۴-۱۸ چیزهای بیگانه دیدنی
به هر چیزی جز انار گفته می‌شود که روی انار و یا دربسته آن دیده شود.
۴-۱۹ سردخانه
به مجموعه‌ای از ساختمان و تجهیزات گفته می‌شود که بتواند شرایط ویژه نگهداری انار را از دید دماو دمه و دیگر شرایط مورد نیاز در مدت نگهداری مورد نظر تامین کند، به آیین کار ملی ۱۸۹۹ سال۱۳۷۵ رجوع شود.
۴-۲۰ بیماریهای قارچی (پوسیدگی وترشیدگی)
به پیامد بالندگی میکروارگانیسم‌های فاسد کننده (قارچ ومخمر) در انار آسیب دیده (ناسالم) گفته‌می‌شود که در آغاز ایجاد بو و مزه ناخوشایند کرده وبا پیشرفت بیماری خرابی ولهیدگی بخشی ازمیوه یا همه آن را به دنبال دارد.
۵ برداشت، گزینش، جور کردن، بسته بندی و جابجایی
۵-۱ برداشت انار
رسیدن انار تدریجی بوده و هنگام برداشت آن از بیستم مرداد درباره برخی از رقم‌های زودرس ساوه‌مانند آلگ تا پانزدهم آبان درباره رقم‌های دیررس مانند ملس ساوه، بجستان وفردوس می‌باشد، دربرداشت انار راهکارهای زیر در دید باشد:
یادآوری – از آنجایی که انارهای بدست آمده از گلهای اول و تا حدودی دوم از چونی (کیفیت) بهتری‌برخوردار می‌باشند این گونه میوهها برای نگهداری در سردخانه بهتر می‌باشد.
۵-۱-۱ میوه را باید در ساعت‌های آغازین روز که هوا خنک بوده و باران نبارد چید و اگر میوه به‌هر دلیلی نم دار باشد آن را باید خشک کرد.
۵-۱-۲ از آنجا که انار با دست برداشت می‌شود، بهترین راه آن است که از قیچی باغبانی‌بهره‌گیری نمود و یابا یک دست شاخه و با دست دیگر میوه را وارو به سویی که روی شاخه است‌چرخاند تا کنده شود و یا آنگاه آن را به آرامی دربسته (سطل، کیسه، سبد و…) گذاشت.
۵-۱-۳ در کاربری برداشت باید بگونه‌ای باشد که انار آسیبی نبیند.
۵-۱-۴ در کاربری رنگ میوه یکدست و نزدیک به رنگ سرشتی رقم آن وقتی به بالندگی بسنده‌می‌رسد باشد.
۵-۱-۵ باید حبه‌ها به اندازه بسنده رسیده بوده و به آسانی از پره‌ها جدا شوند و مزه سرشتی‌رقم خود را داشته باشند.
۵-۲ گزینش رقم
تنها رقم‌هایی را برای نگهداری باید برگزید که دارای ماندگاری خوب باشد، انار جاهای گرم و خشک‌که پوست کلفتی داشته و نیز بیشتر رقم‌های دیررس پوست سفید مانند گل وزاغ تفت یزد ماندگاری‌بهتری دارند. انارهای هر رقم باید پیش از نگهداری بررسی و تنها آنهایی را گزینش کرد که ویژگیهای‌زیر را دارا باشند:
۵-۲-۱ سالم باشد.
۵-۲-۲ رسیده باشد.
۵-۲-۳ در کاربری رنگ، شکل و اندازه همگون داشته باشد.
۵-۲-۴ پاک باشد.
۵-۲-۵ اسیدیته برخی از رقم‌های ماندگار انار برابر جدول شماره ۱ باشد.
۵-۲-۶ چیزهای جامد محلول در آب برخی از رقم‌های ماندگار انار برابر جدول شماره ۱ باشد.
۵-۳ جور کردن ودرجه بندی
انارهای سالم را از دید رقم، اندازه، رنگ، شکل و رسیدگی بسنده جور کرده و میوه‌های همسان وناهمسان را در بسته‌های جداگانه بگذارید. این کار را می‌توان در انارستان (باغ انار) پس از برداشت ویا در آمادگاه سردخانه انجام داد، در این مرحله باید تلاش کرد میوه کاستی دار همراه انار سالم نباشد.
اگر بخواهند انار را درجه بندی کنند، اینکار را می‌توان همزمان با جور کردن یا در طول نگهداری و یاپس از آن در سردخانه پیش از عرضه به بازار برابر آیین کار ملی شماره ۲۶۲ سال ۱۳۷۷ انجام داد.
یادآوری – به هر حال جور کردن و درجه بندی با توجه به شرایط کار در سردخانه در زمان عرضه انار به‌بازار دوباره انجام شود.
۵-۴ بسته بندی
بسته بندی باید بگونه‌ای باشد که انار را بتوان با کمترین آسیب جابجا، ترابری، نگهداری و به بازارعرضه کرد. بنابراین بسته باید:
۵-۴-۱ به اندازه بسنده محکم باشد.
۵-۴-۲ کف و دیواره‌های آن نرم و صاف باشد.
۵-۴-۳ دارای سوراخ‌های لازم برای دستیابی میوه به هوای سردخانه باشد.
۵-۴-۴ پاک وبدون بوی ناخوشایند باشد.
۵-۴-۵ بگونه‌ای باشد که انار را در یک یا بیشینه دو ردیف جوری چید که رویه بیرونی میوهها باهم تماس نداشته باشد. چنانچه برای بسته بندی از کارتن یا جعبه های چوبی بهره‌گیری شود وویژگیهای آن باید برابر استانداردهای ملی ۱۲۷۷ و ۲۹۲۳ باشد.
یادآوری – بهتر است هر انار در یک پوشش ویژه (سبک، نازک وسوراخ دار [۶]. پوشانده شده، سپس در شانه‌های ویژه (مانند شانه تخم مرغ) از جنس بسپار (پلیمری) وسلولزی گذاشته شود وروی ردیف اول از بالشتک یانوارهای سلولزی‌بهره‌گیری شود.
۶
جابجایی وترابری انار [۷]
جابجایی و ترابری انار باید به آرامی انجام گیرد تا از آسیب و ضربه دیدن آن جلوگیری شود.
۶-۱ بهتر است بسته‌های انار در همان روز برداشت به تندی به سردخانه برده شود.
۶-۱-۱ اگر ترابری انار به سردخانه در همان روز برداشت انجام نگیرد ولی امکان خنک کردن وخنک نگهداشتن آن در محل برداشت موجود باشد باید از این امکان‌ها برای خنک کردن میوه پیش‌از ترابری به سردخانه بهره‌گیری کرد.
۶-۱-۲ اگر ترابری فوری انار به سردخانه انجام نگیرد و امکان هایی هم برای خنک کردن آن دردسترس نباشد باید بسته‌های میوه را در زیرزمین یاجای بام دار و زیر سایبان نگهداری و هر چه زودترآن‌ها را به سردخانه برد.
۶-۲ بهره‌گیری از کامیون‌های یخچال دار برای ترابری انار به سردخانه به ویژه اگر راه درازباشد سفارش می‌شود. [۸]
۷ نگهداری
نگهداری انار در سردخانه بر پایه‌های زیر استوار است:
۷-۱ بهره‌گیری از دمای کم برای:
۷-۱-۱ کم کردن انرژی گرمایی با خاستگاه زیستی میوه
۷-۱-۲ کم کردن بالندگی میکروارگانیسم‌های فاسد کننده و جلوگیری از خراب شدن میوه
۷-۱-۳ جلوگیری از دگرگونیهای تند چونی و چندی میوه با خاستگاه پرکاری بیوشیمیائی میوه‌تعیین دمای بهینه برای نگهداری انار به عامل‌های گوناگونی مانند: رقم، ماندگاری، نقطه یخ زدگی وحساسیت به سرمازدگی بستگی دارد. دمای نگهداری برخی از رقم‌های ماندگار در جدول شماره ۱آمده است.
۷-۲ بهره‌گیری از دمه بالا برای کاهش بخار شدن آب میوه و پاسداری از شادابی و آبداری‌آن برای دستیابی به دمه بهینه در هوای سردخانه، دامنه دمه نسبی [۹]
۸۰-۷۰ درصد پیشنهاد می‌گردد.
۷-۳ گردش هوا [۱۰]
از آنجا که پیرامون انار در پی بخار شدن آب از پوست میوه تا آنجا افزایش می‌یابد که فشار بخار آن بافشار بخار آب موجود در بین سلولهای پوست میوه برابر شود. بنابراین برای کاهش بخار شدن آب‌میوه از یک سو و نابهینه کردن شرایط برای پرکاری میکروب‌های فاسد کننده (کپک و مخمر) از سوی‌دیگر می‌توان از بادزن هایی با دور قابل کنترل در تبخیر کننده بهره‌گیری کرد تا به گردش هوای‌بهینه‌ای دست یافت جابجایی هوا ۴۰ بار در ساعت سفارش می‌شود. [۱۱]
۷-۴ پیش سرد کردن [۱۲]
چنانچه دمای انار را در باغ کاهش نداده باشند، به محض رسیدن آن به سردخانه، باید دمای میوه را تاc۱۰+ پایین آورد. این کار می‌تواند پیش از جور کردن یادر هنگام جور کردن، درجه بندی و بسته بندی انجام گیرد.
۷-۵ چونی انار
برای دستیابی به بیشترین ماندگاری باید تنها میوه هایی را در سالن نگهداری سردخانه بارچینی کردکه از چونی بهینه مانند: سالم و رسیده بودن برخوردار باشند. همانگونه که در بندهای ۵-۱ و ۵-۲اشاره شده است.
۷-۶ گندزدایی
برای دستیابی به ماندگاری بهینه سفارش می‌شود انار را با یکی از روشهای زیر برای نابودی کرم‌گلوگاه (احتمالی موجود در برخی از انارهای به ظاهر سالم) ونیز جلوگیری از بالندگی‌میکروارگانیسم‌های فاسد کننده تیمار کرد:
۷-۶-۱ تیمار فیزیکی [۱۳]
افزایش دی اکسید کربن [۱۴]
۷-۶-۱-۲ تابش پرتوهای یونیزه (با دید مراجع دارای صلاحیت)
۷-۶-۱-۳ بهره‌گیری از آب گرم C۰۵۰ به مدت ۶۰ ثانیه [۱۵]
۷-۶-۱-۴ بهره‌گیری از پوشش‌های سرشتی پذیرفتنی (مجاز) وغوطه ور کردن انار در آن
۷-۶-۱-۵ بهره‌گیری از فشار باد به اندازه (۸-۶) اتمسفر [۱۶]
۷-۶-۲ تیمار شیمیائی
چنانچه تیمار فیزیکی انار به هر دلیلی انجام نشود، می‌توان از آفت کش‌های سفارش شده از سوی‌مراجع دارای صلاحیت (سازمان حفط نباتات) برای تیمار شیمیائی بهره‌گیری کرد.
بارچینی [۱۷]
بارچینی انار در سالن نگهداری سردخانه باید بگونه‌ای باشد که هوای سرد به آسانی به تمام فرآورده‌برسد. آیین کارهای ۳۳۹۹ و ۳۵۸۹ را ببینید.
۷-۸ ماندگاری
ماندگاری برخی از انارهای قابل نگهداری در سردخانه برابر جدول شماره ۱ می‌باشد.
۸ پایش (کنترل) انار در هنگام نگهداری
از آنجا که در هنگام نگهداری انار در سردخانه عارضه هایی ممکن است پدیدار شود که اگر به هنگام‌شناسائی و چاره جوئی نشود زیان فراوانی روی می‌دهد. بنابراین بایسته است که هر ۵ تا ۱۰ روزیکبار از انارهای موجود در سالن نگهداری نمونه برداری و نمونه‌ها را بررسی کرده و اگر عارضه‌ای‌دیده شود از گسترش آن جلوگیری و یا به بازار مصرف عرضه نمود.
عارضه هایی که ممکن است در هنگام نگهداری انار در سردخانه پدید آید عباتند از:
۸-۱ سوختگی پوست
۸-۲ خشک شدن پوست و حبه
۸-۳ دگرگونی رنگ پوست و حبه
۷-۴ بیماریهای قارچی مانند پوسیدگی و ترشیدگی
۸-۵ سرمازدگی
۸-۶ یخ زدگی
۹ نمونه برداری
نمونه برداری از انار را می‌توان برابر استاندارد شماره ۲۸۳۶ انجام داده و تمام آزمون‌ها باید روی هربسته بگونه جدا انجام گردد.
۱۰ روشهای آزمون
۱۰-۱ آزمون رنگ
با نگاه کردن به انارهای هر بسته درباره رنگ پوست آن داوری کنید.
۱۰-۲ آزمون بو
انارهای هر بسته را بوئیده وبودن یا نبودن بوی بیگانه را در آن تشخیص دهید.
۱۰-۳ آزمون مزه، تازگی و رسیده بودن
کمینه سه بار و هر بار شماری از انار‌ها را به گونه پیش آمدی از هر بسته برداشته و بخشی از حبه‌های‌آن را جویده و درباره سرشتی بودن مزه، تازگی و رسیده بودن آن داوری کنید.
۱۰-۴ آزمون پاکی
انارهای هر بسته را برداشته و آن رااز دید پاکی یا داشتن چیزهای بیگانه بررسی کرده و داوری کنید.
۱۰-۵ آزمون سوختگی، خراشیدگی، ترک خوردگی، سوراخ شدگی، لهیدگی، نارسی، بدشکلی وناهمگونی
همه انارهای هر بسته را از دید داشتن آزمون سوختگی، خراشیدگی، ترک خوردگی، سوراخ‌شدگی، لهیدگی، نارسی، بدشکلی و ناهمگونی بررسی و درباره آن داوری کنید.
۱۰-۶ آزمون سرمازدگی و یخ زدگی
همه انارهای هر بسته را از دید داشتن نشانه های سرمازدگی و یخ زدگی بررسی و درباره آن داوری‌کنید.
۱۰-۷ آزمون آفت زدگی و آسیب برخاسته از بیماریهای گیاهی
همه انارهای هر بسته را از دید آفت زدگی و آسیب برخاسته از بیماریهای گیاهی بررسی و درباره آن‌داوری کنید.
۱۰-۸ آزمون داشتن کرم گلوگاه
همه انارهای هر بسته را از دید داشتن کرم گلوگاه با بهره‌گیری از دستگاه باد تفنگی شکل، بادی بافشار۸-۶ اتمسفر درگلوگاه انار وارد کرده بررسی کنید، چنانچه انار آلوده به این آفت باشد، براثر فشار باد، در آغاز انار افزایش گنج (حجم) پیدا کرده و سپس می‌ترکد. در غیر این صورت اگر باد درون انارنتواند رخنه کند، انار سالم بوده ودارای کرم گلوگاه نمی‌باشد.
۱۰-۹ آزمون اندازه‌گیری چیزهای جامد محلول در آب
این آزمون را برابر استاندارد ۲۶۸۵ انجام دهید.
۱۰-۱۰ آزمون اندازه‌گیری اسیدیته
این آزمون را برابر استاندارد ۲۶۸۵ انجام دهید.
جدول شماره ۱ -ویژگیهای ظاهری، شیمیایی و شرایط فیزیکی بهینه نگهداری برخی از رقم‌های انار
| شماره | رقم | جا | پوست | دانه (اندازه) | حبه(رنگ) | مزه | زینه بریکس
(۵/۰) |
اسیدیته‌برحسب اسید تارتاریک
(۱/۰) |
دما
(زینه‌سلسیوس) |
دمه نسبی
(درصد) |
ماندگاری
(بیشینه روز) |
| ۱ | ملس * | ساوه | شاداب | بین‌ریزودرشت | قرمز | ترش وشیرین | ۴/۱۷ | ۱/۱ | ۳+ | ۸۰-۷۰ | ۹۰ |
| ۲ | پوست‌سفید(شیرین)* | ساوه | کمی خشک | درشت | صورتی | شیرین | ۹/۱۵ | ۷/ | ۳+ | ۸۰-۷۰ | ۶۰ |
| ۳ | پوست سفید(ترش)* | ساوه | کمی خشک | درشت | صورتی | ترش | ۶/۱۴ | ۳/۱ | ۳+ | ۸۰-۷۰ | ۶۰ |
| ۴ | پوست سیاه ** | ساوه | شاداب | درشت | قرمز تیره | شیرین | ۳/۱۸ | ۷/۰ | ۳+ | ۸۰-۷۰ | ۹۰ |
| ۵ | گبری پوست قرمز* | یزد | نرم‌وکمی‌چروکیده | درشت | قرمزتیره | شیرین | ۱۹ | ۹۲/۰ | ۳+ | ۸۰-۷۰ | ۹۰ |
| ۶ | شهوار(حبه سفید)* | یزد | کمی خشک | درشت | سفیدصورتی | شیرین | ۲/۱۷ | ۳۸۴/۰ | ۳+ | ۸۰-۷۰ | ۹۰ |
| ۷ | زاغ * | یزد | کمی خشک | درشت | سفیدصورتی | شیرین‌کم‌ترش | ۶/۱۷ | ۷۸/۰ | ۳+ | ۸۰-۷۰ | ۶۰ |
| ۸ | ملس یزد* | یزد | نازک-کمی‌خشک | درشت | قرمز | شیرین‌کم‌ترش | ۲/۱۷ | ۱۵/۱ | ۵+ | ۸۰-۷۰ | ۶۰ |
| ۹ | شهوار (حبه قرمز)* | یزد | کمی خشک | درشت | قرمز | شیرین گس | ۴/۱۶ | ۵۱/۰ | ۵+ | ۸۰-۷۰ | ۶۰ |
| ۱۰ | اصفهانی حبه سیاه ** | یزد | نازک-کمی‌خشک | درشت | قرمز | شیرین‌کم‌ترش | ۱۸ | ۶۲/۰ | ۵+ | ۸۰-۷۰ | ۴۵ |
| ۱۱ | آبانماهی ** | یزد | کلفت -کمی‌نرم | درشت | صورتی | شیرین | ۱۸ | ۶۹/۰ | ۵+ | ۸۰-۷۰ | ۹۰ |
| ۱۲ | آمنه خاتون | یزد | شاداب کم | درشت | سفیدصورتی | شیرین‌کم‌ترش | ۲/۱۷ | ۱۷/۱ | ۵+ | ۸۰-۷۰ | ۶۰ |
| ۱۳ | گرچ شهوار | یزد | شاداب | ریز | سفید | شیرین | ۸/۱۷ | ۴۸/۰ | ۵+ | ۸۰-۷۰ | ۴۵ |
| ۱۴ | گبری صورتی | یزد | نرم‌وکمی‌چروکیده | ریز | قرمز | شیرین کم‌ترش | ۶/۱۸ | ۷۷/۰ | ۵+ | ۸۰-۷۰ | ۶۰ |
| ۱۵ | تفتی پوست سفید | یزد | کمی خشک | درشت | قرمز تیره | ترش | ۷/۱۵ | ۹/۱ | ۵+ | ۸۰-۷۰ | ۶۰ |
| ۱۶ | گرچ طوق گردن | یزد | خشک | درشت | سفیدصورتی | شیرین | ۴/۱۷ | ۹۹/۰ | ۵+ | ۸۰-۷۰ | ۴۵ |
| ۱۷ | پوست قرمز | سمنان | خشک‌وچروکیده | درشت | قرمز | شیرین | ۱۶ | ۹/۰ | ۳+ | ۸۰-۷۰ | ۶۰ |
| ۱۸ | پوست سفید | سمنان | خشک‌وپلاسیده | درشت | صورتی | ترش | ۱۸ | ۳/۱ | ۳+ | ۸۰-۷۰ | ۶۰ |
| ۱۹ | آب دندان | سمنان | بسیار خشک | درشت | صورتی | شیرین | ۱۷ | ۸/۰ | ۳+ | ۸۰-۷۰ | ۶۰ |
| ۲۰ | بجستان | جنوب‌خراسان | کلفت‌نه کم نه زیاد | درشت | قرمز | ترش وشیرین | ۱/۱۷ | ۱/۱ | ۳+ | ۸۰-۷۰ | ۹۰ |
* این رقم‌ها در بخش فیزیولوژی پس از برداشت موسسه اصلاح و تهیه نهال وبذر کرج مورد بررسی پژوهشی قرار گرفته‌اند.
* * این رقم‌ها در بخش فیزیولوژی پس از برداشت موسسه اصلاح و تهیه نهال وبذر کرج دردست بررسی ویافته‌ها مشاهداتی هستند.
|
ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN |
| Institute of Standards and Industrial Research of Iran |
| ISIRI NUMBER |
| ۶۴۰۹
|
|
Fruits and Vegetabels – Pomegranate –Cold Storage
۱st. Revision
|
[۱] – Pomegranate
[۲] – Punicaceae
[۳] –باید توجه داشت که شرایط اقلیمی منطقه کاشت ورعایت نکات به زراعی مانند: برگردان خاک،هرس درست،کود ،آبیاری به هنگام و مبارزه با آفت‌ها و بیماری‌ها و جز آن در زمان بالندگی درخت انار در چونی و مدت نگهداری‌رقم‌های ماندگار این میوه در سردخانه اثر فراوانی دارد.
[۴] –به حشره آفتی با نام علمی Spectrobates ceratoniaeگفته می‌شود که تخم خود را روی پرچم‌های بخش بالای‌انار (گلوگاه یا سر انار) گذاشته و لاروهای جوان از آنجا درون میوه انار رفته و آسیب وارد میکنند و پس از بالندگی‌تمام درون گلوگاه به شفیره می‌رود.
[۵] -انار از جمله میوه هایی است که از الگوی تنفسی نافراز گراNonclimacteric پیروی می‌کند و پس از برداشت‌نمی‌رسد و در زمان رسیدن هیچ گونه افزایشی در میزان تنفس وتولید اتیلن نشان نمی‌دهد لذا باید پیش از برداشت‌به مرحله بالندگی بسنده برسد.
[۶] –به این پوشش اصطلاحاً Foam گفته می‌شود
[۷] – Handling practices and transportation
[۸] –نگارش استاندارد «بارچینی در سردخانه متحرک» در دست بررسی می‌باشد.
[۹] – Relative humidity
[۱۰] – Air Circulation
[۱۱] – برای اندازه‌گیری جابجایی هوامی‌توان از دستگاه هوا سنج (بادسنج) Anemometer بهره‌گیری کرد.
[۱۲] – recooling
[۱۳] – Treatment
[۱۴] –آرتز و همکارانش با بهره‌گیری از غلظت ۱۰ درصد ۲CO توانستندخرابی انار رقم مولار را با خاستگاه قارچ پنیسلیوم به خوبی کنترل کنند.
[۱۵] – داریوش شرافتیان وهمکارانش -بخش فیزیولوژی پس از برداشت موسسه تهیه و اصلاح نهال و بذر کرج
[۱۶] – ولی الله رنجبر وهمکارانش -ایستگاه تحقیقاتی انار ساوه
[۱۷] – Stacking