چاپ اول

 

موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران

موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تنها سازمانی است در ایران که بر طبق قانون میتواند استاندارد رسمی فرآورده‏ها را تعیین و تدوین و اجرای آنها را با کسب موافقت شورایعالی استاندارد اجباری اعلام نماید. وظایف و هدفهای موسسه عبارتست از:

(تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی – انجام تحقیقات بمنظور تدوین استاندارد بالا بردن کیفیت کالاهای داخلی، کمک به بهبود روشهای تولید و افزایش کارائی صنایع در جهت خودکفائی کشور – ترویج استانداردهای ملی – نظارت بر اجرای استانداردهای اجباری – کنترل کیفی کالاهای صادراتی مشمول استانداردهای اجباری و جلوگیری از صدور کالاهای نامرغوب بمنظور فراهم نمودن امکانات رقابت با کالاهای مشابه خارجی و حفظ بازارهای بین المللی کنترل کیفی کالاهای وارداتی مشمول استاندارد اجباری بمنظور حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی راهنمائی علمی و فنی تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و مصرف کنندگان – مطالعه و تحقیق درباره روشهای تولید، نگهداری، بسته بندی و ترابری کالاهای مختلف – ترویج سیستم متریک و کالیبراسیون وسایل سنجش – آزمایش و تطبیق نمونه کالاها با استانداردهای مربوط، اعلام مشخصات و اظهارنظر مقایسه ای و صدور گواهینامه های لازم).

موسسه استاندارد از اعضاء سازمان بین المللی استاندارد میباشد و لذا در اجرای وظایف خود هم از آخرین پیشرفتهای علمی و فنی و صنعتی جهان استفاده مینماید و هم شرایط کلی و نیازمندیهای خاص کشور را مورد توجه قرار میدهد.

اجرای استانداردهای ملی ایران بنفع تمام مردم و اقتصاد کشور است و باعث افزایش صادرات و فروش داخلی و تأمین ایمنی و بهداشت مصرف کنندگان و صرفه جوئی در وقت و هزینه‏ها و در نتیجه موجب افزایش درآمد ملی و رفاه عمومی و کاهش قیمتها میشود.

استاندارد می باشد و لذا در اجرای وظایف خود هم از آخرین پیشرفتهای علمی و فنی و صنعتی جهان استفاده می نماید و هم شرایط کلی و نیازمندیهای خاص کشور را مورد توجه قرار می دهد.

اجرای استانداردهای ملی ایران به نفع تمام مردم و اقتصاد کشور است و باعث افزایش صادرات و فروش داخلی و تأمین ایمنی و بهداشت مصرف کنندگان و صرفه جزئی در وقت و هزینه ها و در نتیجه موجب افزایش درآمد ملی و رفاه عمومی و کاهش قیمتها می شود.

 

 

کمیسیون آیین کار نگهداری سیب در هوای کنترل‏ شده
 

رئیس

مشاور فنی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران دکترای علوم آگه -علی اکبر
 

اعضاء

مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران آقاجانی-فرهاد
معاونت باغبانی وزارت کشاورزی لیسانس مهندسی باغبانی حسینی-حسن
مرکز توسعه صادرات ایران لیسانس زبان فروتن- دره الصدف
اتحادیه صادرکنندگان میوه و تره بار ایران نورانی-سیدرضا
مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران دکترای دامپزشکی نوروزی-سعید
سازمان گسترش خدمات بازرگانی فوق لیسانس صنایع غذایی یمین-حسن
 

دبیر

مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران لیسانس مهندسی صنایع نوروزی زاده -حمیرا


فهرست مطالب

 

آیین کارنگهداری سیب در هوای کنترل شده

مقدمه

هدف

دامنه کاربرد

شرایط برداشت و نگهداری سیب در انبار

شرایط بهینه نگهداری

کارهایی که پس از پایان دوره نگهداری باید انجام شود.

پیوست الف

آسیبهای میکربی

آسیبهای فیزیولوژیکی

 

 

بسمه تعالی

پیشگفتار

استاندارد آیین کار نگهداری سیب در هوای کنترل شده بوسیله کمیسیون فنی مربوطه تهیه و تدوین شده و در دویست و چهل و هفتمین کمیته ملی استاندارد کشاورزی و غذایی مورخ ۷۷/۱۲/۲۳ مورد تایید قرار گرفته، اینک به استناد بند ۱ ماده ۳ قانون اصلاحی قوانین موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه ۱۳۷۱ به عنوان استاندارد رسمی ایران منتشر می گردد.

برای حفظ همگامی و هماهنگی با پیشرفتهای ملی و جهانی در زمینه صنایع و علوم، استانداردهای ایران در مواقع لزوم مورد تجدید نظر قرار خواهند گرفت و هر گونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استانداردها برسد در هنگام تجدید نظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه واقع خواهد شد.

بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدید نظر آنها استفاده نمود.

در تهیه و تدوین این استاندارد سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه حتی المقدور بین این استاندارد و استاندارد کشورهای صنعتی و پیشرفته هماهنگی ایجاد شود.

لذا با بررسی امکانات و مهارتهای موجود  و اجرای آزمایشهای لازم این استاندارد با استفاده از منابع زیر تهیه گردیده است:

۱ – استاندارد ملی ایران به شماره ۴۵۵۹ – روشهای نگهداری میوه و سبزیها در سرد خانه با هوای کنترل شده  – ۱۳۷۶ – چاپ اول .

۲ – استاندارد ملی ایران به شماره ۴۱۰۷ – آیین کار رسانیدن میوه ها پس از نگهداری درسرد خانه ۱۳۷۶ – چاپ اول .

۳ – منیعی – عباسعلی – سیب و پرورش آن – ۱۳۷۱ – چاپ اول .

۴ – ISO – 8682:1987

Apples – Storage in Controlled atmospheres

 

آیین کارنگهداری سیب در هوای کنترل شده

– ۰مقدمه

روش نگهداری در هوای کنترل شده براساس سه عامل مشروحه در زیر تنظیم شده است :

-۱دما

-۲رطوبت نسبی

-۳ترکیب شیمیایی هوا در انبار

بابهره  گیری از این روش نگهداری  ، شدت فرآیندهای سوخت و ساز در میوه  ها کم می  شود و رسیدن میوه کند می  شود، در حالی که ارزش تغذیه ای و ظاهر آنها برای فروش حفظ می  گردد، بنابراین  ، دوره نگهداری میوه افزایش می  یابد.

در  نتیجه کاهش اکسیژن و افزایش دی اکسیدکربن  ، رشد میکروارگانیمسهای بیماریزا و ظاهر شدن بیماریهای فیزیولوژیکی  ، به مقدار زیاد به تأخیر می  افتد

-۱هدف

هدف از تدوین این آیین کار، تعیین روش بهینه نگهداری سیب در هوای کنترل شده می  باشد. بدلیل عوامل فراوانی که در کیفیت و خواص نگهداری سبب تأثیر می  گذراند، شرایط بهینه نگهداری در هوای کنترل شده  ، بسته به رقم و منطقه تولید، متفاوت می  باشد.

-۲دامنه کاربرد

این آیین کار، درباره ارقام مختلف سیب محصول ایران کاربرد دارد.

-۳شرایط برداشت و نگهداری سیب در انبار

-۱-۳گزینش ارقام

برای نگهداری سیب در هوای کنترل شده برای دوره  های بلند مدت  ، بهتر است از سیبهایی که دارای خواص نگهداری خوب (ارقام زمستانی ) هستند استفاده شود.

-۲-۳برداشت میوه

سیب هایی که برای نگهداری در هوای کنترل شده انتخاب شده  اند، باید وقتی که میزان رسیدن سیب آنها خواص ماندگاری خوبی را برای آن تأمین می  کند برداشت شود.

ضابطه  های اصلی که برای یک رقم سیب  ، زمان برداشت آن را مشخص می  کند عبارتند از:

الف – رنگ بذر

ب – تعداد روزهای بین گل دهی و برداشت

پ – وجود نشاسته در جای برش سیب (آزمون یداین یا یدورپتاسیم )

ت – استحکام تراکم بافت و سفت بودن بافت گوشت سیب

ث – رنگ زمینه پوست

ج – شروع افزایش تولید اتیلن

سیب برای نگهداری در هوای کنترل شده  ، باید تنها با دست چیده شود. همزمان با چیدن سیب  ، مرحله جور کردن مقدماتی آن باید انجام شود تا میوه هایی را که برای نگهداری مناسب نیستند مشخص و جدا شود. بویژه سیبهایی که بوسیله بیماری یاشش پایان مورد هجوم قرار گرفته  اند. (خصوصأ لکه تلخ ) ۱، سیبهایی که نشانه هایی از پوسیدگی دارند، سیبهایی که صدمه دیده  اند یا عیبهایی در شکل و رشد خود دارا می  باشند.

سیبها باید درجعبه  های مناسب جابجا یا ترابری شوند.

-۳-۳ویژگیهای کیفی سیب برای نگهداری

سیبهایی که برای نگهداری در هوای کنترل شده در نظر گرفته می  شوند باید مطابق درجه یک استاندارد ملی ایران به شماره  ۳۴۷باشند.

سیبهایی که ویژگیهای زیر را داشته باشند برای نگهداری در هوای کنترل شده در دوره  های دراز مدت نگهداری مناسب نیستند:

الف – سیبهایی که دارای خواص ماندگاری ضعیف هستند.

ب – سیبهای خیلی درشت

پ – سیبهایی که یا خیلی رسیده یا نارس چیده شده اند .

ث – سیبهایی که پس از چیدن برای دوره طولانی در دمای محیط باقی مانده  اند.

ج – سیبهای چیده شده از باغهای که دو یا سه هفته پیش از چیدن کود داده شده یا آبیاری شده  اند.

-۴-۳گذاشتن سیب در انبار

-۱-۴-۳فضاهایی که برای نگهدار سیبها در هوای کنترل شده در نظر گرفته شده  اند، اطاقهایی هستند که می  توانند تقریبأ  ۵۰تا  ۳۰۰تن (به حجم  ۱۲۰۰تا  ۱۵۰۰متر مکعب ) سیب را در خود جای دهند.

این اطاقها، طوری ساخته شده  اند که در برابر بیرون رفتن هوای درونی هوابندی شده و دارای درهایی هستند که به گونه محکم بسته می  شوند و وسایلی دارند که ترکیب هوای داخل اطاق را تنظیم می  کنند.

فضاها باید پیش از شروع کارهای نگهداری سیب آماده شوند یعنی (پاکیزه شده  ، ضدعفونی شده  ، موشها از بین رفته باشند، گازبند بودن آنها برای تبادل گاز امتحان شده باشد، عملکرد سیستم سرمازایی کنترل شده باشد و غیره ).

پس از چیدن سیبها، باید به مدت  ۲۴ساعت در اطاقهای پیش سردکن گذاشته شوند. بطور کلی  ، بیشتر از یک رقم سیب را نباید درون یک اطاق نگهداری کرد.

یادآوری : اگر دو یا چند رقم  ، شرایط یکسان نگهداری و درجه یکسان رسیدن داشته باشند می  توان آنها را باهمدیگر در یکجا نگهداری کرد.

-۲-۴-۳ساماندهی درون اطاقها

چگونگی چیدن جعبه  های سیب باید به گونه  ای باشد که گردش هوا را بخوبی تأمین کند.

بلندای کومه  های جعبه  های سیب نباید از حدود  ۶متر بیشتر باشد. بسته به اندازه  های دستگاه سردکننده  ، فضایی در حدود  ۰/۵تا  ۱متر بالای آخرین ردیف کومه  ها باید خالی باشد. پالتها را در وضعیتی قرار دهید که نفوذ خوب هوای درحال گردش را در اطاق میسر کند.

در راستای درازای دیواری که در محل قرار گرفتن وسایل سرمازا قرار دارد، فضایی خالی نگهدارید تا هوای پخش شده از سوی بادزن بتواند تا سطح کف زمین پایین بیاید.

در جهت اصلی جریان هوا، فضایی حدود  ۱۰سانتیمتر بین کومه  ها خالی بگذارید تا گردش هوا تأمین گردد.

جهت قرار گرفتن پالتها و جعبه  ها باید به گونه  ای باشد که در آنها در امتداد جریان هوا باز شود. کومه کردن بسته  ها باری بطور متوسط بین  ۲۰۰تا  ۳۰۰کیلوگرم بر متر مکعب را به ما می  دهد که این مقدار معادل حدود  ۱/۶تن بر متر مربع می  باشد.

-۵-۳پیش سردکنی

پیش از نگهداری سیب  ، اطاقهای پیش سردکن باید تا حدود صفر درجه سلسیوس سرد شوند. این اطاقها باید طی  ۴روز از سیب پرشوند. پس از آن دما را تا دمای مورد نیاز برای نگهداری سیب کاهش دهید و درها را محکم ببندید.

-۴شرایط بهینه نگهداری

-۱-۴دما

دمای بهینه نگهداری باید ظرف مدت یکهفته پس از پرکردن اطاقها از سیب بدست آید و باید در طول دوره نگهداری سیب حفظ شود.

درطول دوره نگهداری میوه باید اطمینان حاصل شود، که تغییرات دمای اطاق بیشتر از ۱± درجه سلسیوس نباشد.

-۲-۴دمه نسبی

دمه نسبی هوا در اطاقهای باهوای کنترل شده باشد بین  ۹۰تا ۹۵درصد باشد. برای بدست آوردن چنین میزان رطوبت نسبی بالایی  ، تفاوت بین دمای دستگاه تبخیر کننده و دمای هوای درون اطاق باید تا آنجا که بشود کم باشد. ( ۲تا  ۴درجه سلسیوس ).

-۳-۴گردش هوا

-۱-۳-۴نرخ جریان هوا

سرعت گردش هوا، بین کومه  ها باید حداقل  ۰/۲۵متر بر ثانیه باشد.

-۲-۳-۴نرخ گردش هوا

نرخ گردش هوا، باید بطور یکسان  ۴۰برابر حجم انبار خالی در هر ساعت در دوره سرد شدن میوه و ۲۰ برابر حجم انبار خالی در هر ساعت  ، پس از خنک شدن میوه  ها باشد.

-۴-۴ترکیب شیمیایی هوا

تنظیم ترکیب هوا، در اطاقهای نگهداری  ، باید بیدرنگ پس از تأمین دمای بهینه نگهداری سیب بدست آید. تنظیم ترکیب هوا با بکارگیری تجهیزاتی برای حفظ هوای کنترل شده (مبدل اکسیژن  ، جدا کننده  ها برای جذب دی اکسید کرین ) ظرف مدت  ۲تا  ۳روز انجام شود.

ترکیب شیمیایی هوای داخل اطاق باید بین مرزهای بهینه رقم مربوطه سیب نگهداری شده تنظیم شود. محتوای دی اکسید کربن و اکسیژن اطاقها باید در طول دوره نگهداری سیب ثابت نگهداشته شود. نسبت این دو ماده  ، باید بسته به حالت فیزیولوژیکی سیب (هوای کنترل شده متغیر) تغییر داده شود.

-۵-۴کنترل

باخواندن مستقیم یا بهره  گیری از دستگاه نگارشگر، شرایط نگهداری سیب (دما، دمه نسبی و ترکیب هوا) بطور روزانه ، باید کنترل شود.

کیفیت سیب  ها باید در فواصل زمانی کنترل شود. تکرار این کنترل در واحد زمان تا حد یکبار در هفته در اواخر دوره نگهداری سیب افزایش می  یابد. نمونه برداری برای کنترل کیفیت سیبها باید از راه دریچه های کنترل درها انجام شود. کیفیت سیبها و فساد آن را آزمون کنید و از روی آن مدت نگهداری میوه را تعیین کنید.

-۶-۴مدت نگهداری

مدت نگهداری سیب بستگی به دوره  ای که کیفیت خوراکی و درجه رسیده بودن آنها برای جابجایی و ترابری در شرایط خوب حفظ می  شود دارد.

-۵کارهایی که پس از پایان دوره نگهداری باید انجام شود.

پیش از خارج کردن سیبها از محل نگهداری  ، درها را باز کنید و برای  ۱تا  ۲ساعت بادزنها را خاموش کنید. به این ترتیب دی اکسید کربن اضافی خارج می  شود به گونه  ای که محیط را برای ورود کارگران بدون ماسک محافظ، پاکیزه می  نماید.

برای جلوگیری از ایجاد شبنم برروی میوه  ، دمای اطاق را افزایش دهید تا به دمای توصیه شده برای نگهداری در هوای آزاد برسد.

چنانچه درجه بندی سیبها برحسب رقم  ، اندازه و کیفیت آن پیش از نگهداری انجام نشده باشد برطبق استاندارد ملی ایران به شماره  ۳۴۷درجه بندی کنید.

برای رسانیدن میوه  ها بعد از نگهداری آنها در سردخانه  ، برابر استاندارد ملی ایران به شماره  ۴۱۰۷عمل کنید.

پیوست الف

کاستیهای پیش آمده در حین نگهداری سیب

در طی دوره نگهداری میوه در هوای کنترل شده  ، کیفیت سیبها ممکن است به وسیله رشد میکربها و عوامل فیزیولوژی کاهش یابد.

-۱آسیبهای میکربی

بیماری سیب از سوی میکروارگانیسمهایی مانند.Botrytis sp., penicillium  expansum

Monilinia Fructigena Gloesporium spایجاد می  شود.

اقدامات اصلی که از پیدا شدن و گسترش این بیماریها در سیب جلوگیری می  کند عبارتند از:

الف – حذف سرچشمه  های آلودگی در باغ (آفت  ، میوه  های پوسیده و غیره )

ب  – مراقبت در حین تمام کارهای جابجایی میوه

پ  – جدا کردن میوه  های سالم از ناسالم بیدرنگ پیش از گذاشتن آنها در محلهای نگهداری با هوای کنترل شده

ت  – آفت زدایی اطاقها قبل از قرار دادن میوه  ها بوسیله سم پاشی دیوارها با محلولی شامل  ۰/۳درصد جرم به جرم کلرین فعال و یا بوسیله گوگرد پاشی با گوگرد آهکی شده با غلظت  ۲/۵گرم بر متر مکعب

ث  – گندزدائی مکرر اطاقهای جورکردن سیب

ج  – حفظ شرایط ویژه نگهداری هریک از رقم  های سیب

-۲آسیبهای فیزیولوژیکی

آسیبهای فیزیولوژیکی اصلی سیب که ممکن است در حین نگهداری در هوای کنترل شده روی دهد در جدول پیوست نشان داده شده است .

asibha1

asibha2

asibha3

۱- Glassy appaerance

۲- Jonathan

۳- mealy

 

۱- Mointhtoch

۲- Jonathan

 

۱- Bitter pit

 

 

ارسال پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *