منجمد کردن ماهی یکی از متداول ترین روش های نگهداری آن بوده که در این فرایند حرارتی می توان ماهی را با کمترین میزان تغییرات در ترکیبات ، طعم و مزه به مدت نسبتاً طولانی نگهداری نمود. انجماد در واقع یک پدیده فیزیکی و تبدیل آب های موجود در بدن ماهی اعم از آبهای آزاد و آب میان بافتی به کریستال های ریز یخ در اثر برودت می باشد. انجماد روشی برای جلوگیری جزئی یا کامل از افت کیفی ناشی از فعالیت میکروارگانیسم ها و آنزیم ها می باشد. تکثیر میکرو ارگانیسم ها در پائین تر از ۱۰- درجه سانتیگراد متوقف شده و فعالیت های آنزیمی با منشاء میکرو ارگانیسمی یا آنزیم های بدن خود ماهی هنگامی که دمای بدن ماهی به کمتر از ۱- درجه سانتیگراد برسد ، بشدت کاهش یافته یا تغییر جهت می دهد. البته باید توجه داشت حتی در چنین شرایطی نیز برخی از     آنزیم ها خصوصاً از گروه لیپازها فعال می مانند.

انجماد در واقع تثبیت کیفیت ماهی در زمان انجماد بوده و انجماد قادر نیست افت کیفی ماهی قبل از انجماد محصول را جبران نماید، به همین خاطر بایستی کلیه اصول هندلینگ که ضامن حفظ کیفیت ماهی در زمان انجماد و یا هر نوع فرآوری دیگری است قبلاً رعایت شده باشد.

باید توجه داشت که تحت هر شرایط کیفی در هندلینگ ماهی و همچنین انجماد سریع و نگهداری اصولی در سردخانه، ماهی منجمد کیفیت اولیه قبل از انجماد را نخواهد داشت. هدف اصلی از انجماد افزایش طول مدت نگهداری و توزیع گسترده تر آن می باشد. ماهیان منجمد را به صورت متعارف به مدت ۶ ماه و حداکثر ۱۲ ماه می توان در سردخانه نگهداری نموده و طی این مدت پس از انجمادزایی به صورت مستقیم توزیع و مصرف نمود و یا به عنوان ماده اولیه برای سایر روش های فرآوری مثل کنسروکردن، تولید خمیر ماهی (سوریمی)، شور کردن، دودی کردن و خشک کردن مورد استفاده قرار داد.برای انجماد ماهی سفید روش های مختلفی رایج بوده که عمده این روش ها انجماد کند (انجماد در سالن های انجماد و انجماد در محلول آب نمک سرد شده) و انجماد سریع (انجماد در تونل های انجماد یا انجماد وزشی و انجماد بوسیله دستگاه های پلیت فریزر یا انجماد تماسی) می باشد.ماهی سفید را می توان به صورت کامل، شکم خالی، دو نیمه با پوست و یا فیله   استخوان گیری شده منجمد نمود.

در حال حاضر روش انجماد کند به دلیل تغییر ماهیت شیمیایی بدن و افت کیفیت ماهی سفید منجمد در مدت زمان نگهداری در سردخانه ، رایج نبوده و ماهی سفید بیشتر به صورت ماهی سفید کامل شکم خالی و با استفاده از تونل های انجماد بروش انجماد سریع منجمد   می گردد.هر چه سرعت انجماد ماهی سریعتر و مدت زمان انجماد کوتاهتر باشد ، کیفیت محصول منجمد بالاتر خواهد بود. عوامل متعددی در افزایش سرعت انجماد تاثیر داشته که مهم ترین آنها دمای اولیه بدن ماهی، قدرت سرمازایی دستگاه های فریزر، سیستم انجماد، حجم توده ماهیان منجمد، اندازه و ترکیب شیمیایی بدن ماهی، شکل کالای منجمد (درسته یا فیله) و سرعت وزش هوای سرد در تونل انجماد می باشد.

ذکر این نکته لازم است که نقطه انجماد ماهی حدوداً در ۴- درجه سانتیگراد می باشد و   هر چه درجه حرارت بدن ماهی سریعتر به این میزان برسد ،کریستال های یخ تولید شده در بدن ماهی ریزتر خواهد بود. طول مدت زمانی که درجه حرارت قسمت های عمقی محصول ماهی از صفر درجه به ۴- درجه سانتیگراد تنزل می یابد، منطقه ماکزیمم تشکیل بلورهای یخ یا منطقه زیان بخش بوده که در شرایط ایده آل طی مدت کمتر از ۳۰ دقیقه و حداکثر تا ۲ ساعت به طول می انجامد.

ارسال پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *