حفاظت از گیاه موز - بیماری های اصلی موز

پژمردگی باکتریایی موز (BBW) یا زانتوموناس پژمردگی موز (BXW) (Banana Bacterial Wilt (BBW) or Xanthomonas wilt of banana (BXW))

این بیماری باعث پوسیدگی گیاهان موز از داخل به بیرون می شود. Xanthomonas campestris pv. musacearum باکتری مسئول این بیماری است. این موجودات کوچک تک سلولی زمانی که در داخل گیاه قرار می گیرند شروع به رشد می کنند و لجن ایجاد می کنند که وقتی گیاه آلوده از هم جدا می شود ظاهر می شود. حشرات و وسایل برشی که با این لجن باکتریایی تماس پیدا کرده اند می توانند باعث گسترش بیماری شوند.

جوانه زدن جوانه نر به محض شکل گیری میوه ها باعث می شود حشرات حامل ترشحات پر از پاتوژن ایجاد شده توسط گیاهان آسیب دیده از انتشار بیماری جلوگیری کنند. جوانه زدایی در کنار روش های پاکیزگی برای اطمینان از آلوده نشدن تجهیزات برش، راه طولانی را برای جلوگیری از گسترش بیماری انجام می دهد.

گیاهان آلوده را در سطح خاک جدا کرده و قطع کنید، تمام مکنده های در حال ظهور را از بین ببرید و ریزوم را رها کنید تا پوسیده شود. (۱)

پژمردگی باکتریایی خون – بیماری خونی در موز (Blood Bacterial Wilt – Blood disease in banana)

این بیماری پژمردگی باکتریایی توسط Ralstonia syzygii subsp ایجاد می شود. celebesensis علائم شایع این بیماری پژمرده شدن و زرد شدن برگها و قهوه ای شدن تفاله میوه و خوشه راشیس است. اعتقاد بر این است که این پاتوژن به طور مکانیکی بین گل آذین موز سالم و بیمار از طریق حشرات و کانال های دیگر شامل ابزارهای هرس، جریان آب و تماس ریشه با ریشه پخش می شود. این باکتری را می توان با ابزارهای آلوده از ریشه گیاه بیمار به ریشه گیاه سالم و از گیاه مادر به مکنده منتقل کرد. این یک بیماری مهم اقتصادی در اندونزی و مالزی است. (۲)

اقدامات کنترلی مشابه اقداماتی است که برای پژمردگی Xanthomonas اعمال می شود. بیماری خون در مزارع تجاری AAA Cavendish، جایی که نظارت معمول، بسته بندی میوه، و برداشتن زنگ نر اعمال می شود، به طور قابل توجهی کمتر رایج است. هرگز مکنده های گیاه آلوده را نکارید. فقط از مواد کاشت عاری از بیماری استفاده کنید. اگر از وضعیت بیماری مطمئن نیستید، نهالستانی ایجاد کنید و گیاهان را جدا از مناطق اصلی تولید کننده نگهداری کنید. از کاشت نزدیک به کرت های آلوده بخصوص کاشت مکنده در جهت باد از گیاهان آلوده خودداری کنید. رعایت نظافت در مزرعه ابزارها و تجهیزات باید تمیز شوند (به ویژه تیغه هایی که برای مکیدن و برداشتن/خرد کردن گیاهان بیمار استفاده می شوند). (۳)

بیماری موکو (Moko Disease) – این یک بیماری باکتریایی است که توسط نژاد Ralstonia solancearum نژاد ۲ ایجاد می شود. برگ های آلوده زرد می شوند، خم می شوند و در نهایت فرو می ریزند. میوه ها پوسیدگی داخلی را نشان می دهند. تغییر رنگ سیستم عروقی با تراوش.

این یک بیماری شدید موز با علائمی شبیه باگتوک و اختلالات خونی در نظر گرفته می شود. ساقه (غلاف برگ) رگه‌ها و لکه‌های قهوه‌ای ایجاد می‌کند که اغلب در هسته مرکزی (ساقه‌ای که از برگ‌ها و ساقه‌های گل/میوه حمایت می‌کند) متمرکز می‌شود. میوه به طور ناهموار و زودرس می رسد و داخل میوه دارای پوسیدگی های سفت، قهوه ای یا خاکستری است. هنگام برش، بافت های آوندی ساقه و ساقه گل، لجن باکتریایی کرمی را آزاد می کنند. این بیماری توسط حشرات یا ابزارهای هرس و مکیدن آلوده منتقل می شود.

توصیه روش کنترل فرهنگی:

اجرای نظارت مداوم، حصیرهای مریض قرنطینه شده و تحت درمان (با استفاده از پوسته برنج آهسته سوز) و بسته بندی میوه برای جلوگیری از انتقال بیماری توسط حشرات به گل ها، این بیماری به ندرت مزارع کاوندیش در مقیاس بزرگ را تحت تأثیر قرار می دهد. (۴)

بیماری سیگاتوکا یا سیگاتوکا سیاه (Sigatoka Disease or Black Sigatoka) – برگهای جوان یا سومین یا چهارمین برگ از بالا اولین علائم را نشان می دهند. نقاط ریز دوکی شکل روی شاخ و برگ با هاله زرد و مرکز مایل به خاکستری که به موازات رگبرگ ها قرار دارد در گیاهان آلوده مشاهده می شود. موزهای منفرد ریز به نظر می رسند، گوشت آنها رنگ صورتی مایل به گاومیش به خود می گیرد و اگر میوه در زمان شیوع بیماری تقریبا بالغ شده باشد، به شدت ذخیره می شوند. این بیماری توسط قارچ Mycosphaerella fijiensis (Morelet) ایجاد می‌شود که توسط کندیوم‌ها تکثیر می‌شود و توسط باد، باران و برگ‌های قدیمی، خشک و آلوده منتقل می‌شود.

استفاده از روش های مدیریت فرهنگی بسیار مهم است. هدف کاهش رطوبت در مزرعه است تا دوره مرطوب بودن برگ ها و جوانه زدن هاگ ها و گسترش بیماری کوتاه شود.

فقط مزارع تجاری توصیه می شود از قارچ کش ها استفاده کنند. نمونه ها عبارتند از:

قارچ کش های محافظ (این قارچ ها روی سطح گیاهان می مانند)

قارچ کش های سیستمیک (این قارچ ها در داخل گیاهان حرکت می کنند). (۵)

پژمردگی فوزاریوم یا بیماری پاناما (Fusarium Wilt or Panama Disease) – بیماری قارچی مرگبار پژمردگی فوزاریوم توسط قارچ خاکی Fusarium oxysporum f ایجاد می شود. sp. cubense (Foc). در نیمه اول قرن بیستم، این اولین بیماری موز بود که در سطح بین المللی گسترش یافت. این قارچ به ریشه ها حمله می کند و در داخل آوندهای آوند چوبی رشد می کند و آب و مواد مغذی گیاه را مسدود می کند. ممکن است با بریدن ریزوم ها و ساقه های کاذب، رنگ قرمز مایل به قهوه ای بافت عروقی را مشاهده کنیم. علائم قابل مشاهده زرد شدن برگ های قدیمی تر، ترک خوردن غلاف برگ، پژمردگی و کمانش و مرگ و میر تاج پوشش است. (۶)

پس از شروع شیوع، اتخاذ تدابیر کنترل فرهنگی برای جلوگیری از آن بسیار مهم است. حتی اگر مکنده‌ها سالم به نظر می‌رسند، هرگز از مکنده‌های گیاهان مادری که علائم نشان می‌دهند استفاده نکنید. قارچ ممکن است اخیراً به مکنده ها حمله کند و ممکن است فقط در سطح پایینی در ریشه یا ساقه وجود داشته باشد. از گیاهان دارای گواهی بیماری که در کشت بافت رشد می کنند به عنوان ماده کاشت “تمیز” خود استفاده کنید. اگر اینها در دسترس نیستند، باید از تولیدکنندگان خواسته شود که فقط از مناطقی که علائم بیماری ندارند، از مزارع خود که تحت پایش بیماری قرار گرفته اند، مکنده ها را انتخاب کنند.

تا حد امکان کمتر باید مزاحم شود. ممکن است حلقه ای از گیاهان اطراف گیاه آسیب دیده برداشته شود. از کاشت مجدد همان یا دیگر رقم حساس در مناطقی که پژمردگی فوزاریوم وجود دارد خودداری کنید. (۷)

رگه برگ سیاه (Black Leaf streak) – نوع موز یا چنار، محیط، و سویه ویروس، همگی بر علائم متفاوت تأثیر می‌گذارند. خطوط زرد که از نوار میانی برگ تا حاشیه امتداد دارند، معمول ترین علامت هستند. این رگه ها می توانند پیوسته یا شکسته و پراکنده یا به صورت نوارهایی در سراسر برگ سازماندهی شوند. رگه ها برگ را پیر می کنند و قهوه ای یا سیاه می شوند. انتشار بین گیاهان توسط شپشک آرد آلود است.

برای درختان موز با هجوم شپشک آردآلود، از محلول صابون، روغن های سفید یا باغبانی یا هر دو استفاده کنید. می توانید از روغن های باغبانی تجاری نیز استفاده کنید. اسپری های ساخته شده از روغن باغبانی، روغن سفید و صابون با خفه کردن حشرات و بستن راه های هوایی آنها را از بین می برد. سطح زیرین برگ ها را اسپری کنید؛ روغن ها باید با حشرات در تماس باشند. بعد از ۳ تا ۴ هفته، می توان به استفاده دوم از صابون یا روغن نیاز داشت. (۸)

باندی بالا (Bunchy Top) – ویروس موز باندی بالا که از رشد درخت موز جلوگیری می کند و تغییر شکل می دهد. در موارد نادری که درخت آلوده میوه می دهد، دسته کوچک و بد شکل است. شته های موز ناقل ویروسی هستند که گیاهان را آلوده می کند. شته‌ها غذای درخت آلوده را مصرف می‌کنند و ویروس را در بدن خود حمل می‌کنند و هنگام مصرف آن را در سراسر درختان سالم پراکنده می‌کنند. متأسفانه، هیچ درمانی برای BBTV وجود ندارد. وقتی درختی آلوده شد، باید از بین برود. برخی از علائم این بیماری عبارتند از: برگ های جدید در قسمت بالا به صورت دسته ای و باریک با حاشیه های زرد هستند. نوار میانی برگ ها دارای قلاب های J شکل و رگه های سبز تیره است. دمبرگ که محل اتصال ساقه و برگ است چروکیده و خالدار است. میوه های کوچک و تغییر شکل یافته یا اصلا میوه ای ندارند. (۹)

موزائیک براکت (Bract Mosaic- BBrMV, or the banana bract mosaic virus) – BBrMV یا ویروس موزائیک براکت موز، یک آفت گیاهی غیر معمول است. ویروس موزایی براکت موز با نام‌های بیماری کوکان و موزائیک براکت موز نیز شناخته می‌شود. در سال ۱۹۷۹، این بیماری برای اولین بار در فیلیپین یافت و گزارش شد. ویروس موزائیک براکت موز بسیار مسری است و خسارات اقتصادی زیادی به دنبال دارد. طرح موزائیک تیره و قهوه ای مایل به قرمز روی شاخه گل موز یکی از نشانه های کلیدی ویروس موزائیک براکت موز است. ردیف گل ها و میوه های نابالغ روی ساقه گل گیاه موز توسط برگ های گل پوشیده شده است که برگ های اصلاح شده هستند. توصیه برای کنترل این بیماری رعایت نظافت است. (۱۰)